BLOG: Het zelfvertrouwen van Pippi Langkous

“Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan!” Die uitspraak wordt vaak aan Pippi Langkous toegeschreven en ook volop gebruikt door therapeuten en coaches. Maar aan die uitspraak kloppen een paar dingen niet.

Zo veel zelfvertrouwen moet het gevolg zijn van een veilige hechting, die ontstaat doordat je als kind opgroeit in een liefdevol, warm nest met verzorgers die onderlegd zijn in emotie-regulatie. Pippi groeit echter alleen op, met een paard en een aap. Nu kunnen sommige apen best lief zijn (ik denk aan een ex) en wordt er tegenwoordig volop gecoacht met behulp van paarden, maar voor een kind lijkt me dit toch niet ideaal. Tenzij het symbolisch over haar ouders gaat; dat moeder een lang gezicht heeft en vader een erg harige rug. Maar de moeder van Pippi is dood en haar vader is een afwezige kapitein. Als hij dan toch eens op bezoek komt, is het feest, en is er niet echt tijd om de minder zonnige emoties te bespreken en te verwerken.

Natuurlijk kan die uitspraak ook dienen om een groot gebrek aan zelfvertrouwen te maskeren, en zelfs op een persoonlijkheidsstoornis duiden. Zoals openlijk narcisme, waarbij de eigen vermogens worden overschat en opgeblazen. Of een andere stoornis die een gebrek aan realiteitszin met zich meebrengt: het is immers goed mogelijk dat je iets nog niet kan als je er nog nooit op geoefend hebt. En het kan verlammend werken als je van jezelf verwacht dat je alles altijd meteen kan.

Maar... “Ik heb het nog nooit gedaan dus ik denk dat ik het wel kan!” is in geen enkel boek van Pippi’s geestelijke moeder, de Zweedse schrijfster Astrid Lindgren, terug te vinden. Dat wordt zelfs bevestigd op haar officiële website. Er is hoogstens een gesprek te vinden over pianospelen, waarin Pippi zegt dat ze dat nog nooit heeft gedaan maar het wel eens zou willen proberen. Wat toch helemaal wat anders is. Ik vraag me dus wel af van wie die uitspraak écht afkomstig is, en met welke opzet die de wereld werd ingestuurd.

Het doet me in elk geval denken aan een andere, mijn inziens wat wijzere uitspraak, geschreven door de Australische dichteres Erin Hanson: “There is freedom waiting for you, on the breezes of the sky. And you ask, “What if I fall?” Oh, but my darling, “What if you fly?”