interview in Karaat (2011)

Tips voor een heerlijk ongelukkig leven

2 mei 2011

Hoe word je als mens gelukkig? Daarover is al een woud van zelfhulphandboeken verschenen. Fleur van Groningen zorgt voor een originele invalshoek: ze laat de ironie zegevieren in haar boek ‘Haal het slechtste uit jezelf’. Het staat vol adviezen hoe je gegarandeerd een ongelukkig leven kunt leiden.


Proficiat met je ontdekking van het gat in de wereld van de zelfhulphandboeken!
Fleur van Groningen: “Daar is alvast niet een of andere marketingstudie aan voorafgegaan. Dat ik voor deze vorm gekozen heb, heeft gewoon te maken met het feit dat ik pas 28 jaar ben en toch graag mijn voorlopig verworven levensinzichten kwijt wilde. Omdat ik sowieso niet houd van een opgeheven vingertje, dacht ik: laat ik het maar op een andere manier doen.”
Namelijk door net het tegendeel te verkondigen van wat je allemaal gaandeweg hebt geleerd.
“Ik geloof erg in de zelfredzaamheid van mensen. Ik heb niemand lessen te geven, ik wil niemand bekeren, maar mijn mededogen met de mensheid is groot – ook al omdat ik het zelf niet altijd makkelijk heb gehad. Als ik met een humoristische toets de foute aanpak beschrijf bij bepaalde emoties, doet dat misschien bij sommigen een belletje rinkelen: ‘Nee, bedankt, ik ga niet in die val trappen.’ Bovendien is dit een van de zeldzame zelfhulphandboeken waarin cartoons een prominente plaats innemen.”
Welke negatieve emotie speelt jezelf tegenwoordig nog het meest parten?
“Ik heb nogal last van faalangst. Oké, een paar jaar geleden ben ik me dan wel op eigen houtje gaan presenteren als cartooniste bij Goedele Magazine - en ik mocht meteen voor het blad beginnen - maar je wilt niet weten hoeveel slapeloze nachten en zweetuitbarstingen ik eerst heb doorstaan. En nog altijd als ik een nieuwe opdracht krijg, duiken de twijfels op. Zal ik dit wel aankunnen? Zal de inspiratie me niet in de steek laten? Gelukkig heb ik het afgeleerd me door faalangst te laten verlammen. De drempels die ik moet nemen, blíjven hoog, maar daar hebben buitenstaanders geen kijk op. Vergelijk het met eendjes in het water: op het eerste gezicht lijken ze zich rustig voort te bewegen, maar je ziet hun trappelende pootjes niet onder het wateroppervlak.”
Elk hoofdstuk van je boek is gewijd aan een gevoel dat mensen het lastig kan maken: van frustratie en intolerantie tot rancune en wantrouwen. Hoe heb jij in al die deelgebieden geleerd er minder slachtoffer van te zijn?
“Het beste wat me altijd kon overkomen, was een absoluut dieptepunt. Ook in verband met die faalangst: op een bepaald moment was het zo erg, dat ik helemaal niks meer ondernam. Dan sta je met de rug tegen de muur, terwijl je op de koop toe ook nog eens heel ontevreden bent over jezelf: ik voelde me mijlenver verwijderd van de persoon die ik vanbinnen écht was. Maar net zo’n dieptepunt is dan blijkbaar in staat om de motor weer te doen aanslaan. Een overlevingsmechanisme, zeker? Daarom ben ik geneigd te zeggen: leve de crisissen, want ze leveren de grootste inzichten op.”
Is er veel spijt in je leven? De 19de-eeuwse schrijfster Charlotte Brontë vond dat het levensgif bij uitstek.
“Ik probeer eerlijk door het bestaan te gaan. Dat betekent onder meer dat ik mezelf niet voor de gek houd. Als ik iets doe, zet ik die stap vanuit een zo groot mogelijk bewustzijn. Nu ja, vroeger zal ik op dat vlak weleens in gebreke zijn gebleven: als je jong bent, zie je jezelf niet altijd van op een voldoende afstand bezig.”
Na het middelbaar onderwijs heb je geen ander diploma meer behaald. Is dat ook een spijt?
“Er is een tijd geweest dat ik me daardoor een beetje een sukkel voelde in vergelijking met mijn twee stiefzussen. Mijn stiefvader mocht graag verzuchten: ‘Wat moet er toch van Fleur worden?’ Studeren lukte me niet, omdat ik me niet kon concentreren. Maar kijk, ik werk nu voor Goedele Magazine, De Morgen en Ché. Ik heb toch iets opgebouwd door trouw aan mezelf te blijven.”
Rancune is een van de lemma’s die in je boek de revue laat passeren. Een tip die je de lezer meegeeft: “U mag dan zo’n zacht ei zijn dat u de ander vergeeft, schenkt u zichzelf alstublieft nimmer genade. Wrijf uzelf uw fouten in, keer op keer.”
“In werkelijkheid vind ik vergeving een van de grootste krachtbronnen in het leven. Inclusief vergevingsgezindheid tegenover mezelf. Pas als je iets loslaat, kan het verwerkingsproces beginnen. Daarom blijf ik niet graag hangen in negatieve sferen. Als iemand me iets aandoet, ben ik in eerste instantie verdrietig. Maar daarna ga ik al gauw kijken: wat heeft die persoon daartoe gedreven? Meestal heeft het te maken met pijn in zijn of haar eigen leven, waarna het afgereageerd wordt op iemand anders. Wie gelukkig is, kwetst namelijk niemand. In ons allen schuilen enorme krachten en je kunt beter daarin geloven dat in een angstaanjagend Opperwezen, tegenover wie je zogenaamd verantwoording voor je zonden moet afleggen.”
Je bent de creatie van een Nederlandse moeder en een Vlaamse vader. Hoe kijk je naar de Belgische politiek?
“Ik heb niets met politiek, ik snap het gewoon niet. Volgens mij hebben we het stilaan gehad met materie, geld en politiek. Dat zijn allemaal dingen die op hun einde beginnen te lopen. Omdat ze inmiddels hebben bewezen hoe beperkt ze zijn. Het wordt tijd voor iets nieuws.”
Plan je ook iets nieuws in je persoonlijke leven?
“Negen maanden heb ik voor dit boek in een kluizenaarshol geleefd. Tevoren maakte ik ook muziek en dat ben ik intussen behoorlijk gaan missen. Maar muziek is een heel andere discipline, die een andere concentratie vereist. Ik ben er nog niet uit wat ik precies wil doen: een bandje rond me verzamelen of met een producer de studio induiken.”
Is Goedele Liekens een rolmodel voor je? Ook zij beweegt zich op diverse terreinen.
“De Goedele als VTM-figuur was grotendeels aan mij voorbijgegaan, want ik ben lang zonder televisie opgegroeid. Dat ik met mijn cartoons naar haar magazine ben gestapt, vloeide voort uit de toon van mijn tekenwerk. Ik maak graag grappen waarin seks voorkomt, dus dacht ik: misschien ziet die seksuologe er wel iets in voor haar blad. Intussen heb ik Goedele vrij goed leren kennen – ik mag mee brainstormen over Goedele Magazine – en ik heb respect gekregen voor bepaalde eigenschappen van haar. Om maar iets te noemen: ze weet uitstekend wat ze wil en ze kan tegenover derden goed haar grenzen stellen. Maar een rolmodel voor mij is ze niet. Trouwens, dat wil ik zelf ook niet zijn voor iemand. Laat iedereen maar zijn eigen rolmodel worden, door keihard in zichzelf te geloven.”

Eigen kracht
Even kijken wat je in je boek adviseert inzake liefdesverdriet: “Als de confrontatie met uw gewezen geliefde u juist onzeker maakt, kunt u maar beter op de versiertoer gaan. De aandacht zal uw zelfbeeld kortstondig opkrikken, en bovendien: gaten zijn er om gevuld te worden, dat weet het kleinste kind.”
(brede glimlach) “Dat is dus de theorie-met-een-knipoog, want in de praktijk ben ik daartoe niet in staat. Ik wil niemand gebruiken om mezelf beter te voelen. Als ik een relatie begin, doe ik dat alleen maar vanuit volle overgave. ’t Is niet de bedoeling dat ik een man belast met mijn bagage van het verleden, in de hoop dat hij voor mij de koffer wat minder zwaar maakt.”
Een wijsheid van het Nederlandse televisie-icoon Mies Bouwman: “Er is maar één ding verdrietiger dan jaloerse vrouwen: jaloerse mannen.”
“Ik geef een man eigenlijk nooit aanleiding tot jaloersheid, om de eenvoudige reden dat ik hondstrouw ben. Dat gaat heel ver, hoor: zelfs als er nog niets concreets is met diegene op wie ik heel verliefd ben, heb ik de neiging om me voor hem te bewaren. Tja, ik ben nu eenmaal een vrouw van alles of niks.”
Hoe zie je Fleur van Groningen als veertigster?
“Met een grote liefde in de buurt, hopelijk. En ik zou toch ook wel graag het wonder van het moederschap ervaren. Dan ga ik mezelf misschien niet meer zo belangrijk vinden als veel creatieve mensen plegen te doen.”
Is er iemand van wie je in het leven het meest hebt geleerd?
“Vooraan in mijn boekje bedank ik Marie-Thérèse. Zij is een veel oudere vriendin – van opleiding psychologe – die me zeer inspireert. Als ik ergens moeilijkheden mee ervaar, brengt ze me terug naar mijn eigen kracht. Dankzij haar kijk ik dan op een andere manier naar de situatie en zie ik weer een uitweg. Ze heeft me geleerd dat machteloosheid niet bestaat, dat er altijd wel een oplossing is. Maar haar wijsheid belet haar niet heel nederig te blijven: ze dringt nooit iets op, laat het me zelf ontdekken. En naast die Marie-Thérèse is er natuurlijk ook mijn moeder. Alleen al doordat ik zoveel liefde van haar heb gekregen, heeft zij me een grote les gegeven.”
“Angst en geluk zijn tweelingzusjes”, noteerde de dichter Herman De Coninck.
“Ik denk dat veel mensen het zich vooral moeilijk maken door erg aan zichzelf te twijfelen. Dan heb je het gevoel dat je constant stroomopwaarts aan het roeien bent. Terwijl in jezelf geloven je het voordeel geeft dat je mee kunt drijven in de richting van het water. Ik dwing mezelf te experimenteren met geloof in eigen kunnen. En neem het van me aan: daar wordt een mens gelukkiger van.”
Je werkt in eenzaamheid. Daar is niet iedereen tegen bestand.
“Ik vind het heerlijk om thuis te tekenen en te schrijven in m’n eentje. Terwijl ik bezig ben, staat er zelfs nooit muziek op. De enige geluiden die ik hoor, komen van de spechten en de mezen in het aanpalende bos. Maar na verloop van tijd wil ik graag met iemand babbelen en een input van nieuwe verhalen krijgen. Ik heb dus een tweeslachtige verhouding met het alleen-zijn. In elk geval blijft de grootste gruwel: me bevinden in een groep mensen van wie ik ervaar dat ze geen enkele affiniteit hebben met hoe ik in het leven sta. Dán voel ik me pas echt eenzaam.”

Het boek ‘Haal het slechtste uit jezelf’ van Fleur van Groningen verscheen in maart 2011 bij Lannoo en is verkrijgbaar in de boekhandel of via deze link

Tekst: Manu Adriaens
Foto: Marc Masschelein


Populaire posts van deze blog

Achterlopen op leeftijdsgenoten door trauma

PODCAST MENSENKENNIS

ARTIKEL: Hoogbegaafdheid, geen luxeprobleem